Phần 2
Câu cá chuối
Cá chuối còn gọi là cá quả là loại cá nước ngọt nhưng thuộc hàng cá dữ chuyên ăn cá nhỏ và các loại côn trùng. Có chuối hoa cà, cá chuối mun… có cả chuyện cá chuối nhảy lên bờ giả chết để kiến bâu kín người rồi lại nhảy xuống nước làm kiến nổi đầy mặt nước. Làm thức ăn cho cá con. Cá chuối có thể phóng mình lao lên đớp gọn một con chuồn chuồn đậu trên nhánh rau nhút gần mặt nước.
Cá chuối rất khỏe bơi lừ lừ như tàu ngầm khi bị bắt thì quẫy đạp rất mạnh. Để bắt cá chuối thì có nhiều cách người nào ít thời gian muốn có cá ăn ngay thì thường vác đòng (một thanh tre dài một đầu có gắn chùm sáu thanh sắt nhỏ được đánh nhọn hoắt lại có ngạnh như mũi tên để móc giữ) như búi gai bồ kết. Đi rình đâm tổ rồng rồng. Tổ rồng rồng là đàn cá chuối con y như đám nòng nọc còn bé cả đàn rồng rồng cứ đi ăn là quyện chặt vào nhau theo một vòng tròn như cơn bão nhỏ. Cứ cuộn lên cuộn xuống, dịch ngang dịch dọc nhưng không hề vỡ ra. Có lẽ trông kiểu di chuyển của đàn cá giống sự di chuyển vòi rồng nên người ta gọi là rồng rồng chăng. Quanh đàn rồng rồng bao giờ cũng có cá chuối mẹ lượn lờ bảo vệ. Chuối mẹ cứ lập lờ lúc chìm lúc nổi quanh quẩn bên đàn con.
Đàn rồng rồng di chuyển rất có trật tự chúng chỉ bơi trong vòng tròn không bơi vượt ra ngoài không lặn quá sâu và thường chỉ chọn những góc ao nước lặng trong gần bờ dưới bóng cây râm mát để bơi và kiếm mồi.
Người đi đâm cá chuối chỉ lượn một vòng ao là có thể phát hiện được ao có tổ rồng rồng hay không. Nếu phát hiện ra tổ rồng rồng người ta hay tìm đến vườn chuối hay cây bưởi nào đó có cái tổ kiến thì nhanh tay giật xuống lấy lá chuối bọc lại rồi ném xuống chỗ nước gần tổ rồng rồng. Tổ kiến nổi lềnh bềnh trên mặt nước những con kiến bị rơi ra cũng nổi bồng bềnh. Chuối mẹ tinh lắm thế nào cũng phát hiện rồi dẫn đàn con đến ăn kiến. Người đi đâm cá chuối chỉ cần nấp sau lùm cây đợi chuối mẹ nổi lên rồi phóng đòng thật nhanh. Thế là ùm ùm cá mẹ có quẫy đạp cũng đã muộn những ngạnh đòng sắc nhọn đã găm chặt và bị lôi tuột lên khỏi mặt nước. Cá mẹ mà bị bắt thì đàn con chả mấy mà tan con thì thất lạc con thì bị cá khác ăn thịt.
Nhưng với người sành ăn thịt cá chuối đâm ở tổ rồng rồng là loại không ngon vì cá mẹ phần vì vừa đẻ xong còn gầy phải vì phải lo chăm sóc bảo vệ đàn con nên thịt khô xác. Ăn cá chuối ngon phải ăn cá chuối ở đầm rộng hoặc ao to nơi cá chuối ăn nhái, ăn ốc đớp cả châu chấu, chuồn chuồn đậu gần mặt nước. Cá chuối loại này thịt vừa thơm vừa chắc lại vừa béo nấu ám với củ chuối tía tô hay kho khô nỏ nồi ăn đều rất ngon. Mà cá chuối ở đây muốn bắt thì chỉ có câu mới bắt được chứ cả cái đầm sen, ấu rộng mênh mông ai mà tát hay rình đâm được. Con nào con ấy cứ đen trũi bơi lừ lừ như tàu ngầm rất khỏe cá cắn mồi rồi mà còn chật vật mới lôi được lên bờ không thì đứt cước mất mồi là chuyện bình thường.
Câu cá chuối thì phải nói đến anh Nghiệp, anh này tai hơi bị nghễnh ngãng nhưng câu cá chuối thì không ai theo được anh có cái cần câu trúc dài thượt vàng óng cuộn cước trắng tinh anh đã vác cần đi lần nào là có cá xách về lần ấy. Tôi hay xem anh ấy câu chuối ở ao Đình. Cái ao rộng nhất làng. Có nhiều lộc vừng mọc xung quanh. Nước trong và sâu quanh năm trong xanh.
Anh câu chuối tài lắm tài từ cách móc mồi cách văng cước cách nhử cách giật anh mà đã giật thì cá dù lớn hay bé đều không thoát được. Con nhái con được anh móc xiên từ hàm xuống bụng phần lưỡi câu nhọn được một cái nõn tre chụp lại uốn cong theo hình lưỡi câu anh Nghiệp nhịp nhịp cần vài cái rồi vẩy đầu cần con nhái văng vút đi đúng vào vị trí đã ngắm trước anh nghiệp có thể văng ngang văng chéo văng xa văng gần đều chuẩn xác và cách anh điều khiển con nhái mồi mới là điệu nghệ nếu vướng đám bèo hay vật cản anh cho con nhái mồi đã chết ngắc từ lâu nhảy nhảy y như còn đang sống còn chạm mặt nước thì như con nhái đang bơi một cách chậm rãi cái nõn tre vừa có tác dụng giấu lưỡi lại có tác dụng như cái giảm sóc mỗi khi sợi dây câu kéo thì cái nõn tre lại nhún một cái tạo ra lực đẩy làm như con nhái đang bơi con cá chuối đang rình mồi ở đâu đó thấy động nước nhìn ra thấy con nhái lập tức bơi ra đuổi theo oạp một cái con chuối đớp gọn con nhái lặn sâu xuống nước lúc này anh nghiệp mới thả chùng cước rồi giật mạnh lưỡi câu được giấu trong bụng con cá chuối giờ mới bung ra móc chặt vào hàm con cá phàm ăn. Thế là hết một đời cá chuối đắm đuối vì con nhé.
Có lần anh Nghiệp câu được con cá chuối hoa cà nặng hơn bốn câu đem vào thả vào bể rồi mà đêm đến con chuối đập quẫy ầm ầm làm cả xóm không ngủ được. Cá chuối câu ở đầm ấu đem về nấu ám thì thật ngon tuyệt. Miếng cá rắn chắc trắng ngà có đun kỹ cũng không bị vỡ nát mà nấu chín thịt càng thơm, càng ăn càng bắt chân chấu. Cá xắn ra từng khúc để riêng một đĩa, cá chuối như cá thu ở biển. Chỉ có cái xương sống rất ít xương dăm. Đĩa còn lại để củ chuối, tía tô đã om rắc thêm ít hoa chuối hột thái rối vào nữa. Món này ăn nóng có thêm chén rượu nữa thì thật là dễ ăn mà ấm bụng.
Cá chuối nhiều thịt ít xương lại rắn chắc có làm món cá kho cũng rất ngon nhưng phải kho kỹ rồi ủ trấu thêm quãng nửa ngày nữa thì ngon tuyệt. Ăn mãi mà không thấy chán. Miếng cá chắc như miếng giò nhưng cái cái thì tơi ra. Vị ngọt của thịt cá vị mặn mặn chua chua của đồ nấu độn. Thường là chuối xanh, chay khô, vỏ hành. Bùi bùi dai dai. Ăn với cơm mới nấu nồi gang vần bằng rơm nếp. Ăn phải miếng cháy non nữa thì càng nhai càng ngọt lừ dẻo quánh ra. Nhai kỹ mới thấy vị béo từ miếng cá béo mơ mơ thôi nhưng vừa miệng. Ăn cá chuối đầm là miệng được ăn cá, lưỡi được vị ngon, răng thấy vị mềm, mũi thấy vị thơm nhai sựt phải miếng bong bóng ngầy ngậy giòn giòn nữa thì một miếng và là một vùng thích thú.
Đến bao giờ mới lại được đứng nhấm hoa lộc vừng xem câu chuối và chờ đợi nồi cá chuối kho đây.