Phần 1
Khi Khu bước vào cái tuổi biết chuyện vợ chồng, ông Bảy Gà định đi lên xóm trên ấp Cá Lóc kiếm cho con trai mình một con vợ. Điều kiện chọn vợ cho con của ông là con gái phải cao lớn, mông to, vú nở, phải có sức khỏe để làm việc, nhưng phải khờ khạo dễ dạy và dễ sai biểu. Ông Bảy Gà xuất thân từ gia đình giàu có, ông được danh là Bảy Gà là vì ông rất là mê đá gà, trước kia 2/3 ruộng lúa trong ấp Cầu Đúc, Quận Gò Quao, Tỉnh Rạch Giá đều thuộc về thân phụ của ông, nhưng vì bản tính ham đá gà, đàn điếm, rượu chè, hút sách “tứ đổ tường” ông đều vướng phải nên chỉ ngót thời gian thân phụ của ông mất cách đây chừng 5 năm thì tài sản cũng tiêu tan gần hết theo sự bê tha trác táng của ông.
Giờ đây, gia tài vỏn vẹn của ông chỉ còn lại vài mẫu ruộng. Khu lớn lên trong sự giàu nhưng bản tính thật thà chất phát. Từ nhỏ mọi chuyện đều do cha mẹ quyết định, nên bản tính nhu nhược và yếu đuối. Năm Khu được 21 tuổi thì má của Khu chết vì bạo bệnh, hai cha con lọt vào thế cô quạnh, gia đình thiếu đàn bà nên việc bếp núc cũng vắng vẻ, cơm lạnh canh nguội.
Ông Bảy kể từ đó hay đi nhậu nhẹt trác táng nhiều hơn, nhiều đêm không trở về nhà. Khu từ đó phải gánh vác công việc đồng áng. Giờ đây tuy cái gia tài nhỏ bé nhưng muốn cưới vợ cho con của ông cũng không phải là khó khăn, nhưng ông Bảy là người tham lam tính toán. Ông thật lòng chẳng muốn cưới vợ cho con mà đúng hơn là? Cần một người giúp việc không công cho chuyện bếp núc và mấy mẫu ruộng từ lâu thiếu người chăm sóc. Ông suy tính trước sau thì quyết định kiếm một đứa con dâu nhà quê, mạnh khỏe, dễ sai bảo, và làm nhiều việc đồng áng cũ? G như bếp núc. Ông bỏ ra một số tiền nho nhỏ nhờ bà mai mối để cho ông tìm được cho ông ba người?
Qua bà mai mối và có dịp được một lần tiếp xúc, ông Bảy Gà biết được Oanh là một cô gái ở lứa tuổi đôi mươi với nhan sắc mặn mòi, gia đình tuy không khá giả nhưng không đến nỗi thiếu thốn, là con một nên Oanh từ nhỏ được nuông chìu. Lan thì mười chín tuổi với nhan sắc trung bình, vóc dáng cao to, vú lớn lưng ong, mông to tròn, và là con mồ côi sống ở đợ từ nhỏ nên rất chịu cực chịu khổ, nhưng bản tính cứng đầu khó dại.
Mận là cô con gái mới lớn vừa tròn mười sáu tuổi với nhan sắc khá đẹp, thân hình ẻo lả, sống nghèo khổ bên bà Sên bán rau, bản tính thật thà hiền hậu, ít nói và chịu đựng và làm lụn giỏi nhưng sức khỏe không mấy tốt vì từ nhỏ bị bệnh tim. Ông Bảy Gà chọn vợ cho con trai nhưng tất cả đều phải hợp ý ông. Nhìn thấy Oanh là ông hợp nhãn liền.
Nhưng trong hoàn cảnh bây giờ ông đang tìm kiếm một đứa con dâu giỏi dắn cả trong lẫn ngoài. Lan là một cô gái thích hợp cho hoàn cảnh hiện tại của ông, nhưng bản tính của Lan dữ khó khuất phục. Sau một ngày suy nghĩ ông quyết định tới nhà của Mận lần thứ hai để bàn sâu thêm về vấn đề hôn sự cho con của ông. Lần này ông dẫn theo Khu. Đi ngang qua những cánh đồng ruộng lúa, những bờ mương mênh mông trước kia là của ông nhưng nay đã thuộc về người khác, ông Bảy Gà không khỏi bùi ngùi nuối tiếc. Đi được hai cây số đến khu đất trống có căn nhà ọp ẹp ông Bảy lên tiếng:
– Bà Sên… bà Sên!
Không thấy ai lên tiếng, hai cha con nhìn dáo dác, bỗng cánh cửa bị gió đẩy cọt kẹt mở. Nhìn vào nhà tối om chẳng thấy gì, ông Bảy lên tiếng kêu thêm hai ba lần nữa nhưng chẳng thấy ai. Ông đút cái đầu vào nhà dòm ngó tìm kiếm, rồi bước thẳng về phía cửa sau.
– Bà Sên ơi!
– Ai đó! Giọng khàn khàn của bà Sên.
– Tôi đây, ông Bảy.
Nói xong ông đẩy cửa sau ra, đằng sau nhà có một khoảng đất trống trồng đủ các loại rau. Hai mẹ con bà đang luối cuối lặt rau chuẩn bị đem đi bán. Thấy ông Bảy thình lình xuất hiện, họ luống cuống phủi đất dính đầy mình cho sạch rồi ra vẻ mừng rỡ.
– Mời ông Bảy ra phía trước, chỗ này dơ lắm!
Từ lúc ông Bảy bước ra phía sau để tìm bà Sên, Khu lóng ngóng rồi bước theo đứng sau lưng ông Bảy để nhìn, lúc Mận luống cuống phủi đất đứng dậy nhìn ông Bảy gật đầu chào, Khu thấy cô gái này có sức thu hút vô cùng. Tóc dài lưng lửng chạy dài theo hai bên gò má, nét mặt ngây ngô trông xinh xắn với cái khăn sọc quấn ngang cổ để chậm mồ hôi. Nước da trắng sáng tuy có phần xanh xao trong bộ quần áo cũ mèm nhăn nhúm.
– Con mau múc nước mời ông Bảy uống.
Mận vội vén quần lon ton đi ra sau nhà. Hai đôi mông nàng nho nhỏ rung rinh theo nhịp bước bất giác làm Khu liếc mắt. Sau một lúc trò chuyện, ông Bảy chợt đổi đề tài và lên tiếng:
– Như chị biết đó, tui có nói “chiện” với bà mai về cái “chiện” của thằng Khu và con Mận ớ. Hông biết chị nghĩ sao, số tiền này coi như chút tâm ý của đàn trai gửi tặng chị. Chị coi đi! Coi có đủ hông.
Ông Bảy để xấp tiền lên bàn, bà Sên liếc nhìn. Bà đang cần một số tiền để lo thuốc men cho thằng con trai bệnh tật của bà. Thằng quýt từ nhỏ sinh ra bị bệnh não, nên khù khù khờ khờ chẳng làm được gì, quanh năm suốt tháng cứ nằm ì trên giường chờ tới giờ ăn mới ngồi dậy. Mấy năm qua ba mẹ con sống quá nghèo khổ ngày không đủ hai bữa. Tiền bán rau không đủ để mua gạo nữa nói chi mua thuốc.
Bà cũng cần một số tiền để xây cái mã cho chồng của bà đã bị mục nát hết. Nhưng điều quan trọng hơn hết là Mận càng ngày càng lớn trước sau cũng phải lấy chồng, nghĩ tới tương lai và sức khỏe yếu kém của Mận, bà hy vọng gã con cho một gia đình nào khá giả hơn bà để con bà đỡ phải khổ cực giống như bà.
– Tui nghĩ số tiền này đủ rồi khỏi cần đếm, tui gã con chứ hông phải bán con. Mong ông chăm sóc nó và coi nó như con của ông. Có gì thì xin ông nể tình tui dạy bảo nhẹ nhàng cho nó, nó yếu lắm!
Thế là xong, chỉ cần một số tiền nho nhỏ cho bà mai và bà Sên, ông Bảy không cần tiệc tùng gì hết mà rinh về cho thằng con một con vợ và cho ổng một con dâu. Ông Bảy tính rất kỷ, con Oanh tuy không phải giàu có gì nhưng là con cưng chẳng làm được chuyện gì hết, nuôi tốn cơm tốn gạo, ông chẳng được gì. Con Lan thì khá hơn biết làm nhiều chuyện chịu cực cũng giỏi, nhưng ngặt nỗi con nhỏ đòi tiền cưới hỏi nhiều quá ông bảy đâu có kham nổi.
Còn Mận thì khác, mặc dù nàng yếu ớt nhưng chỉ tốn chút đỉnh tiền mà có được một người giúp việc trong nhà. Tính tới tính lui thì Mận có lợi cho ông nhiều nhất. Hai mẹ con khóc ròng rã trước khi chia tay. Mận bản tính có hiếu nên mẹ biểu sao thì làm vậy. Từ nhỏ tới lớn sống lam lũ đói nghèo có biết làm vợ làm dâu là như thế nào đâu. Nàng chỉ biết nghe theo lời bà Sên là về sống chung với hai người đàn ông xa lạ và xem họ như cha và người thân.
– Con đi qua nhà người ta thì phải biết trước biết sau, nghen con. Ba con biểu sao thì con phải làm vậy nghen, con nhớ phải nghe lời ông Bảy. Thôi bây giờ con ra lại mộ ba con đi rồi đi, má để túi đồ của con trong thúng đó.
Lấy mang theo. Mận khóc nức nở, luối cuối làm theo lời mẹ ra thăm mộ. Ba nén hương được nàng thắp lên trước mộ khấn vái:
– Ba ơi! Mỗi năm con chỉ thắp cho ba 3 nén hương ngay ngày giỗ của ba thôi bởi vì nhà mình nghèo hông có tiền để mua nhang, hôm nay con đi chỉ xin thắp ba nén hương này để thay thế cho ngày giỗ sắp tới và cũng để tiễn biệt ba. Xin ba hãy phù hộ cho mẹ. Con bây giờ hông có dịp để săn sóc mẹ nữa… hu… hu… hu.
Chiều hôm đó cả Mận từ giã bà Sên rồi khăn gói lên đường. Bà Sên đứng ngay vách nhà vói theo ba bóng người bước đi mờ nhạt trong nước mắt chan hòa. Mận ngoái đầu nhìn lại lệ tuôn như mưa.
– Nhớ chăm sóc cho thằng quýt nha má!
Mận la to. Cả ba khuất dần cuối đường đê như mặt trời khuất dần sau rặng tre hai bên đường. Đêm đó nàng được chỉ định ngủ chung với Khu. Thật tội cho người con gái nhà nghèo, không trầu cau lễ cưới, không kiệu đưa người rước, không được làm cô dâu đường đường chính chính như bao cô gái khác mà bây giờ phải chung phòng chung chạ với một người đàn ông xa lạ được gọi là chồng của nàng ở cái lứa tuổi mười sáu của nàng.
Cả ba đêm rồi nàng thức trắng ngồi bên bàn mặc tình cho muỗi đốt chẳng dám chui vô mùng. Khu bản tính thật thà cục mịt, nhìn thấy Mận nhút nhát rụt rè thì cũng chẳng biết làm gì hơn là để cho Mận muốn làm gì thì làm mặc dù Khu rất có cảm tình với Mận. Nằm trong mùng nhưng Khu không ngủ được, chàng lo cho Mận bên ngoài bị muỗi cắn nên chốc chốc liếc nhìn xem Mận đang làm gì.
Mận cũng vậy từ lúc đi theo hai cha con Khu về nhà, nàng chưa có dịp nào nhìn thẳng vào mặt của Khu để xem người chồng của mình như thế nào. Nàng cũng tò mò muốn biết mặt mũi của Khu nên nàng đợi thật lâu cho Khu ngủ mê thì rón rén đến bên mùng nhìn vào. Nhưng Khu từ đầu chí cuối đâu có ngủ, thấy Mận rón rén đến bên mùng thì mừng thầm nhỏm đầu dậy hỏi:
– Em chịu vô rồi hả!
Mận giật mình xấu hổ cho hành động của mình nên vội vã quay lưng đi. Khu tốc mùng với tay nắm lấy tay của Mận…
– Đừng đi Mận!
Mận bất giác thấy rùng mình, xao xuyến. Nàng rút tay mạnh để phản khán rồi bước tới bên cái bàn le lói ánh đèn dầu ngồi xuống như với tư thế cũ của mấy đêm qua. Khu thất vọng ngó theo. Mận trở lại bàn nhớ lại cái cảm giác vừa rồi thì thấy bồi hồi trong tim. Nàng đã trông thấy được mặt của Khu. Mặt của Khu xương xương với hình chữ điền mũi cao hơi gãy rất là nét của đàn ông, nàng cảm thấy điều gì đó trong lòng nàng chưa bao giờ có đang rộn rã từng hồi. Nàng cảm thấy có cảm tình với anh chàng này. Nàng hối hận đã rút tay ra không để cho Khu nắm lại. Còn đang miên man suy nghĩ về Khu về những cảm giác khó tả trong lòng, Mận ngủ thiếp đi trên bàn lúc nào không hay.
Một cái áo khoác choàng qua người đã đánh thức nàng dậy nhưng vẫn nhắm mắt dò xét. Một bàn tay vịnh hờ trên vai của nàng làm nàng cứng người như tượng đá, chẳng dám nhúc nhích. Tim nàng đập liên hồi.
– Thôi anh đi đây.
Rồi Khu bước tới góc phòng vói tay móc lấy cái nón lá móc trên tường rồi bước ra ngoài. Đêm hôm sau cũng thế, Mận ngồi ngây bàn bên cây đèn dầu le lói, Khu đã mất hết tính kiên nhẫn nên ngủ thiếp đi. Trời gần sáng, Mận rón rén giở mùng chung vào và nằm ép sát ngay mép giường như muốn rớt xuống đất. Khu thức dậy thấy lưng của Mận trước mắt mình thì lòng mừng khấp khởi, nhưng chàng dè dặt sợ làm Mận hoảng sợ chạy mất nên rón rén bước xuống giường đến góc phòng lấy cái nón lá rồi bước ra khỏi phòng.
Mận dần dà quen với hoàn cảnh chung quanh, với căn nhà hai tầng cũ kỷ theo năm tháng dột nát một lỗ nhỏ ngay góc phòng của nàng, với những luống rau sau nhà, với cái ao nước bên hông thỉnh thoảng nàng hay xuống tắm, với cái ruộng lúa bên kia ụ đất trống mà sáng nào thấy Khu cũng đi về hướng đó, với căn phòng lúc nào cửa cũng đóng kính mít của ông Bảy, với cái bếp đầy bụi bặm hàng ngày nàng phải nấu nướng cho hai cha con, với con chó ki ki và con mèo tam thể mà nàng đặt tên là Miu Miu.
Mận cũng quen lần với thời khóa biểu của mọi người, ông Bảy thì có khi ra đi từ sáng sớm và trở về trời tối mịt với đầy mùi men rượu trong mình, Khu sáng sớm xách cái cuốc đội nón lá ra ngoài đồng, trưa thì về kiếm cơm ăn rồi lại trở ra đồng tới trời chạng vạng tối mới về. Công việc trong nhà từ lau chùi dọn dẹp, bếp nút, trồng rau, nuôi cá, bửa củi, giặt quần áo, gánh nước từ dưới ao bỏ vào lu chậu và lóng phèn, bón phân cho các cây ăn trái mọc quanh nhà, cho tới cho chó và mèo ăn.
Nàng tất bật từ sớm hôm tới chiều tối mà công việc cũng chưa hết thì phải lo cơm nước buổi tối cho cha và chồng. Ăn xong thì nàng phải rửa chén, gánh nước vào nhà tắm cho cha chồng tắm. Rồi còn phải hầu hạ cha chồng châm trà, đấm bóp. Công việc xong xuôi thì đã 12 giờ khuya rồi. Tuy nàng ốm yếu nhưng từ nhỏ làm lụn chịu cực giỏi nên nàng cũng quen.
Khu cảm thấy thương cho cô vợ mới cưới vì chỉ trong vòng có mấy tuần thì thấy nàng ốm hẳn, nhưng chẳng biết làm gì hơn. Tuy là mang tiếng là vợ của chàng nhưng hầu hết công việc đều do ông Bảy sai bảo, thậm chí còn hầu đấm bóp những lúc ông nhức mỏi và hầu quạt cho ông những lúc trời oi bức. Khu chẳng dám hó hé điều chi vì mọi chuyện chàng đều tùy thuộc ở ông Bảy.